Prenatale en postnatale depressie & psychose
Weet dat je niet alleen bent.
---
Wat is een prenatale depressie?
Een prenatale depressie is een depressie die ontstaat tijdens de zwangerschap. Het wordt vaak verward met ‘gewone’ hormonale schommelingen of zwangerschapskwaaltjes, maar het gaat veel dieper dan dat. Je voelt je somber, uitgeput en verdrietig – zonder duidelijke reden. Het genieten van je zwangerschap lukt niet (meer), en de roze wolk lijkt verder weg dan ooit.
Kenmerken van een prenatale depressie:
Aanhoudende somberheid of leeg gevoel
Prikkelbaarheid of boosheid
Slecht slapen (ook als je wél moe bent)
Angstige of paniekerige gevoelens
Schuldgevoelens of het gevoel te falen als moeder
Geen verbinding voelen met je baby
Lusteloosheid, geen zin meer in dingen die je normaal leuk vindt
Problemen met concentratie of keuzes maken
Wat kun je doen?
Als je denkt dat je een prenatale depressie hebt, is het belangrijk om het serieus te nemen. Het is niet "gewoon even hormonaal" en je hoeft hier niet alleen doorheen.
Praat erover met je partner, een vriendin, je verloskundige of huisarts. Zij kunnen je helpen om de juiste hulp te vinden, zoals een psycholoog, een gespecialiseerde coach of een POP-poli (Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie) in het ziekenhuis.
---
Wat is een postnatale depressie?
Een postnatale depressie ontstaat in de weken of maanden na de bevalling. Het is meer dan babyblues, die meestal vanzelf verdwijnen binnen twee weken na de geboorte. Een postnatale depressie houdt langer aan en belemmert je dagelijks functioneren. Veel ouders voelen zich schuldig of schamen zich, wat het nog zwaarder maakt.
Kenmerken van een postnatale depressie:
Aanhoudende somberheid of huilbuien
Geen band voelen met je baby
Schuld- of schaamtegevoelens (“Ik ben geen goede moeder/vader”)
Slaapproblemen, ook als de baby slaapt
Prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen of complete vlakheid
Geen energie, nergens zin in
Paniek- of angstaanvallen
Gedachten aan de dood of jezelf iets aandoen (zoek dan direct hulp)
Wat kun je doen?
Wees lief voor jezelf: dit is geen zwakte, dit is een ziekte.
Neem contact op met je huisarts, verloskundige of het consultatiebureau. Zij kunnen je doorverwijzen naar passende hulp, zoals een psycholoog of een moeder-baby-behandeling in een GGZ-instelling. Ook voor vaders/partners bestaan er inmiddels meer steunmogelijkheden – je hoeft hier écht niet alleen doorheen.
---
Wat is een psychose na de bevalling?
Een postpartumpsychose is zeldzaam, maar heftig. Het ontstaat meestal binnen twee weken na de bevalling en kan zich snel ontwikkelen. Je raakt het contact met de werkelijkheid kwijt, wat voor jou én je omgeving beangstigend kan zijn. Het is belangrijk om direct hulp in te schakelen.
Kenmerken van een psychose:
Verwardheid, desoriëntatie
Hallucinaties of wanen (dingen zien, horen of geloven die er niet zijn)
Extreem wisselende stemmingen
Niet meer slapen of eten
Angst of achterdocht
Het gevoel dat je de baby moet beschermen tegen gevaar, dat er misschien niet is
Geen realistisch beeld meer van jezelf of je omgeving
Hoe ontstaat het?
Een psychose kan ontstaan door hormonale veranderingen, slaapgebrek en een plotselinge kwetsbaarheid voor psychische klachten. Vrouwen met een voorgeschiedenis van depressie, bipolaire stoornis of psychose lopen meer risico.
Wat kun jij of je omgeving doen?
Een psychose is een medisch noodgeval. Als je het vermoedt bij jezelf of iemand in je omgeving, schakel direct professionele hulp in via de huisarts of huisartsenpost (spoed). In veel gevallen is opname tijdelijk nodig om moeder en baby veilig te houden.
Wees niet bang om te praten. Niet bang om hulp te vragen.
Hoe donker het ook voelt: met de juiste hulp kun je herstellen.
---
Herken je jezelf in één van deze beschrijvingen?
Weet dan: je bent niet zwak. Je bent niet gek.
Je bent een mens. Een ouder. En je verdient steun. Vraag hulp bij je naasten, verloskundige en huisarts. Zij kunnen je doorsturen naar de juiste hulp.
Op mijn blog deel ik mijn persoonlijke reis door deze donkere periodes. Misschien helpt het je om te lezen dat je niet de enige bent. En dat herstel – langzaam, pijnlijk soms, maar écht – mogelijk is.